Pracoszczęście opłaca się …wszystkim

Cały proces edukacji przygotowuje nas do tego, aby mieć wymarzony zawód i zdobyć wymarzoną pracę. Następnie całe swoje dorosłe życie z reguły poświęcamy życiu zawodowemu. Często pracujemy nawet na emeryturze. Jesteśmy więc jako ludzie nierozerwalnie związani z tym, co robimy “służbowo”. Jedno jest pewne praca w życiu człowieka jest istotnym elementem i nierozerwalnie wiąże się z naszym poczuciem ogólnego szczęścia, zadowolenia z życia i dobrostanu.

Z drugiej strony szczęście to nowy sposób mierzenia sukcesu firm. Odkrycie psychologii pozytywnej z ostatnich 20 jednoznacznie pokazują także, iż szczęśliwy i zadowolony pracownik to kwitnąca i prosperująca organizacja. Badania dowodzą, iż szczęśliwi pracownicy są bardziej efektywni i kreatywni, bardziej proaktywni i zaangażowani w swoją pracę, szybciej znajdują rozwiązania problemów, mają lepsze relacje w pracy oraz są bardziej lojalni (Carr, 2013; Diener & Biswas-Diener, 2011; Fisher, 2010; Lyubomirsky, King & Diener, 2005). Pozytywny nastrój i pozytywne emocje łagodzą konflikty interpersonalne i sprzyjają konstruktywnym rozwiązywaniu problemów oraz lepszym negocjacjom (Baron, Fortin, Frei, Hauver & Shack, 1990). Według badań przeprowadzonych przez Cynthię Fisher (2010) satysfakcja z pracy jest negatywnie skorelowana z chęcią porzucenia pracy, depresją, niepokojem i wypaleniem zawodowym, a doobrostan jest najlepszym wskaźnikiem sukcesu i dobrych zarobków (Boehm & Lyubomirsky, 2008).

Szczęśliwi pracownicy są o 86% bardziej kreatywni (UC Berkley)

Pracoszczęście w różnych generacjach pracowników

W ostatnich dziesięcioleciach zmieniło się znacząco postrzeganie pracy. Pokolenie Baby Boomers urodzone po drugiej wojnie światowej traktowało w większości pracę jako sposób na utrzymanie rodziny. Osoby te ciężko pracowały, aby zarobić na mieszkanie, dom czy wykształcenie dzieci. Kolejne pokolenie X było natomiast motywowane głównie poprzez możliwości rozwoju i osiągnięcia, czyli perspektywę zrobienia “kariery”. Największe zmiany nadeszły jednak wraz pokoleniem Y i Z. Obecnym dwudziestolatkom i osobom wchodzącym na rynek pracy nie wystarczy już dobra pensja, szkolenia i rozwój. Najmłodsze pokolenie Z pragnie holistycznego i spełnionego życia, dlatego zależy im na tym, aby ich praca miała głębszy sens i wnosiła pozytywny wkład w życie innych ludzi, a także aby czuli się w niej szczęśliwi. Osoby z pokolenia Z podkreślają, iż niezwykle ważny jest dla nich dobrostan i poczucie szczęścia w pracy. W badaniach zrobionych przez LinkedIn (raport LinkedIn Global Trends 2022 aż 66% pracowników z pokolenia Z chciałoby większego zaangażowania pracodawcy w wellbeing i pracoszczęscie)

Pracoszczęście w nowej rzeczywistości

W zawrotnym tempie zmienia się środowisko pracy. Rozwój technologii, globalizacja, a ostatnio także pandemia zmuszają firmy do szybkich zmian i dużej elastyczności. Coraz więcej pracowników zdalnych i kontraktowych sprawia, iż bliskie związki z firmą stają się coraz trudniejsze. Dodatkowymi wyzwaniami staje się także zarządzanie różnorodnością, w tym pracownikami wywodzącymi się z czterech pokoleń, a także zespołami złożonymi z osób będących w różnych kulturach oraz strefach czasowych. Pracownicy zmieniają nie tylko sposób swojej pracy, ale także przewartościowują swoje życie w kierunku pracy z powołaniem. Chętniej niż kiedyś zmieniają pracę szukając więcej elastyczności, zrozumienia i empatii oraz poczucia sensu.

Nowoczesne firmy chcące przyciągnąć i utrzymać u siebie najlepsze talenty muszą wychodzić poza standard. Pracoszczęście, Wellbeing i dbanie o holistyczny dobrostan pracowników to nie jest już tylko benefit i modne “słowo-wydmuszka”. To konieczność. Nowa Filozofia.

Fundamenty Pracoszczęścia w nowej rzeczywistości

• Wellbeing jako filozofia i podstawowa wartość firmy. Hasła takie jak Troska, Zaufanie, Empatia, Życzliwość, Serdeczność, Dobrostan i Szczęście powinny zagościć nie tylko w firmowych biuletynach i stronie internetowej, ale głównie w  świadomości Zarządu, managerów oraz pracowników. Przykład idzie z góry – warto namówić managerów oraz Dyrektorów i Zarząd, aby aktywnie promowali swoją postawą politykę Wellbeing (pokazując na przykład jak urlop wpływa na ich zdrowie i dobre samopoczucie)
• Elastyczna praca. Stary model pracy od 9 do 5 odchodzi do lamusa. Nadchodzi era elastyczności nie tylko jeśli chodzi o godziny pracy, ale także o miejsce i sposób wykonywania pracy. Work life blend to nowy sposób pracy, w którym praca przeplata się z życiem prywatnym.. Według najnowszego raportu LinkedIn Mary Alice Vuicic, the CHRO of Thomson Reuters twierdzi, iż obecnie kluczowa jest elastyczność, która pozwala pracownikom dopasować pracę do ich życia prywatnego, a nie jak kiedyś dopasować życie do pracy. Natomiast Claude Silver, the chief heart officer at VaynerMedia dodaje “Do tej pory zajmowaliśmy się “work life balance”, podczas gdy teraz odwracamy priorytety, aby zachować “life work balance”.
• Zarządzanie różnorodnością Diversity & Inclusion. Na rynku pracy znajdują się obecnie 4 pokolenia pracowników. Każde z nich ma inne potrzeby oraz wymagania. Do tego dochodzi współpraca między osobami z różnych kręgów kulturowych, w różnych strefach czasowych, o odmiennych poglądach i rysie psychologicznym. Kluczem powinno być indywidualne podejście oraz tworzenie wspólnoty opartej na wartościach. 
• Kompleksowe podejście do dobrostanu. Dzisiejsza troska firm o kompleksowy dobrostan pracowników nie może być wycinkowym dbaniem o niektóre aspekty zdrowia emocjonalnego i fizycznego jak np. zajęcia jogi, ubezpieczenie medyczne czy karnety na siłownię. Do zagadnienia dobrostanu warto podchodzić wielopłaszczyznowo. Tylko holistyczne podejście ma szansę wywrzeć realny wpływ na życie i pracę ludzi.

Jak dbać o pracoszczęście pracowników wykorzystując odkrycia psychologii pozytywnej

Naukowe podejście do szczęścia (w tym pracoszczęścia) przedstawił Martin Seligman – twórca psychologii pozytywnej.  Sformułował on teorię PERMA, w której szczęście (zarówno w pracy jaki w życiu) jest pojmowane jako suma składowych 5 elementów.

Koncepcja PERMA została stworzona po wieloletnich badaniach nad czynnikami, które decydują o dobrostanie i szczęściu człowieka. Dzięki modelowi PERMA można wyraźnie oddzielić poszczególne części składowe pracoszczęścia, aby zająć się wybranymi z nich (lub też wszystkimi).

Jak wdrożyć model PERMA, aby zadbać o pracoszczęście w firmie?

1. Emocje. Emocje to nasza codzienność, również w pracy… Ważne, aby je dostrzegać, akceptować oraz o nich rozmawiać. Amerykańska badaczka, Dr. Barbara Fredrickson odkryła, iż, aby zachować szczęście oraz twórczo i kreatywnie funkcjonować warto zadbać o tzw “współczynnik pozytywności 3/1”. To znaczy, iż na każdą negatywną emocję potrzebujemy aż 3 pozytywnych, aby wyrównać nasz wellbeing emocjonalny. Jak to wygląda w praktyce? Jeśli pracownik przeżywa trudną emocję w pracy np. rozczarowanie brakiem awansu, potrzebuje aż 3 wzmacniających i pozytywnych emocji np. docenienie ostatniego projektu + nagrody w innej formie, poczucie zrozumienia (np. szczera rozmowa z szefem) oraz np emocji radości lub rozbawienia, aby wyrównać swój bilans emocjonalny.
2. Zaangażowanie w pracę to nie tylko wykonywanie swoich obowiązku z entuzjazmem, ale także ponadprzeciętna kreatywność, motywacja i produktywność. To wszystko jest związane ze stanem Flow, który można osiągnąć dzięki ambitnym wyzwaniom, które są zgodne z naszymi wewnętrznymi celami, a do tego nie przekraczają poziomu naszych umiejętności i możliwości. Na zaangażowanie wpływa też zaspokojenie podstawowych potrzeb w pracy, relacje oraz inne elementy modelu PERMA.
3. Relacje. Prawda jest taka, że pracujemy z ludźmi i dla ludzi. Jesteśmy istotami społecznymi jedną z naszych naturalnych potrzeb jest bycie w relacji oraz utrzymywani i wzmacnianie więzi. Potrzebujemy zarówno otrzymywać wsparcie jak i dawać go innym osobom. Relacje w pracy to nie tylko stosunki z kolegami i koleżankami. Tak samo istotne są relacje z przełożonymi oraz relacje z dostawcami i odbiorcami. Liczy się całokształt związków i stosunków międzyludzkich w ramach całej organizacji.
4. Poczucie sensu. Kluczowe dla pracowników staje się autentyczne przekonanie o tym, iż nasza praca ma sens, służy większemu dobru i niesie ze sobą pozytywne zmiany dla ludzi i świata. To jedna z głębszych potrzeb ludzkich. W zwiększaniu poczucie sensu w pracy pomaga odkrycie i wykorzystywanie swoich mocnych stron, talentów i zalet sygnaturowyach oraz job crafting czyli dopasowanie pracy do indywidualnych potrzeb, pasji i wartości, zdolności i predyspozycji, w celu osiągania większej satysfakcji z pracy.
5. Osiągnięcia. Każdy z nas ma potrzebę odnoszenia sukcesów. Wpływa to dodatnie na nasze poczucie własnej wartości, własnej skuteczności i pewność siebie. Dodatkowo zapewnia nam rozwój. Realizowanie celów indywidualnych i grupowych/zespołowych z zaangażowaniem jest więc niezwykle istotnym elementem układanki zwanej „pracoszczęściem.
6. Ostatnio coraz częściej ten model jest poszerzany o jeszcze jedną literkę, a mianowicie H jak Health (Zdrowie). Według mnie jest to jak najbardziej słuszne, gdyż zdrowie fizyczne jest nieodłącznym elementem dobrostanu i szczęścia. Aktualnie, w  dobie technostresu i przeciążenia informacją, zdobycie kompetencji w zakresie zarządzania swoimi zasobami oraz energią w celu zachowania zdrowia i dobrostanu staje się dla pracowników elementem „must have” . Troska o ciało i dbanie o swój dobrostan przekłada się bezpośrednio na zwiększone zdolności umysłowe. Wykonując pracę umysłową musimy więc w pierwszej kolejności zadbać o ciało.

Pracoszczęście to element spajający ludzi i tworzący “otoczkę” miejsca pracy, w którym czujemy się dobrze. Dzięki temu budujemy nie tylko zadowolenie ludzi wewnątrz, ale także pozytywny wizerunek firmy na zewnątrz, tak istotny dla employer brandingu. Firmy, które wdrożą nową filozofię myślenia i działania w oparciu o wellbeing i pracoszczęście będą miały szansę osiągnąć przewagę konkurencyjną poprzez przyciągnięcie i zatrzymanie u siebie najlepszych talentów.