Pozytywna edukacja to połączenie tradycyjnych zasad edukacji ze sposobami zwiększania szczęścia i dobrego samopoczucia, w celu harmonijnego i holistycznego rozwoju ucznia. Uwzględnia się nie tylko tradycyjne cele i metody, ale również to wszystko, co pomaga uczniowi wzrastać w dobrostanie. Zastosowanie psychologii pozytywnej w edukacji nie oznacza wyparcia istniejących modeli edukacyjnych skoncentrowanych na umiejętnościach i przekazywaniu wiedzy, ale poszerza je o wiedzę doświadczenia związane z dobrostanem i jakością życia.
Wszyscy rodzice chcą dla swoich dzieci jak najlepiej, prawda? Chcą, aby ich dzieci były zdrowe, szczęśliwe i aby rozkwitały. Chcą, aby realizowały swoje marzenia i osiągnęły swój wrodzony potencjał. Współczesna szkoła nadal jednak kładzie nacisk głównie na wiedzę i osiągnięcia, zostawiając ogólny dobrostan młodego człowieka nieco z boku.
Badanie przeprowadzone przez Martina Seligmana wyraźnie pokazuje rozdźwięk między tym, czego rodzice chcą dla swoich dzieci, a czego uczy szkoła.
Wyzwaniem jest znalezienie odpowiedniego modelu edukacji, który realizuje nie tylko cele związane z przyswajaniem wiedzy, ale pozwala wzrastać w holistycznym dobrostanie. Już od dawna wiadomo, że człowiek do rozwoju i optymalnego funkcjonowania potrzebuje ogólnego dobrostanu psychicznego, fizycznego i społecznego.. Nie warto podążać dalej metodami XIX wiecznymi i uczyć dzieci jedynie wiedzy, gdyż obecnie cała wiedza jest w internecie. Kończąc szkołę dzieci powinny wiedzieć jak żyć, jak zaopiekować się sobą, jak radzić sobie ze swoimi emocjami i z emocjami innych, jak nawigować w życiu, dostosowywać się do zmian, jak współpracować, jak budować pozytywne relacje z innymi. Prawda jest taka, że wiedza dotycząca przedmiotów ulatuje, a umiejętności dbania o swój dobrostan zostają z nami na całe życie.
Nel Laura Noddings, amerykańska filozofka, znana z osiągnięć w dziedzinie teorii wychowania i filozofii edukacji twierdzi, że szczęście i edukacja niestety nie idą w parze. A prawda jest taka, że dzieci uczą się najlepiej wtedy kiedy są szczęśliwe.
Dlaczego warto wprowadzać psychologię pozytywną do edukacji
Martin Seligman, twórca psychologii pozytywnej i modelu PERMA wyraźnie wskazuje argumenty dlaczego warto uczyć psychologii pozytywnej w szkole
- Psychologia Pozytywna działa jako antidotum na depresję (jest profilaktyką zdrowia psychicznego)
Takie interwencje i techniki jak:
- praktykowanie wdzięczności
- odkrywanie i wzmacnianie swoich mocnych stron
- budowanie pozytywnych relacji i sieci wsparcia społecznego
są naturalną ochroną dla młodego człowieka przed depresją.
A prawda jest taka, że warto zrobić w temacie profilaktyki antydepresyjnej wśród młodzieży więcej, gdyż dane są alarmujące. Wg danych NFZ tylko w okresie 2017 – 2021 dwukrotnie wzrosła liczba dzieci i młodzieży chorujących na depresję. Drastycznie rośnie tez liczba prób samobójczych.
2. Psychologia Pozytywna wprowadza optymizm i pozytywne emocje do życia, podwyższając życiową satysfakcję i zadowolenie z życia.
3. Psychologia Pozytywna podwyższa zdolności poznawcze. Rezultatem jest szybsze i lepsze przyswajanie wiedzy i większa kreatywność oraz zdolność abstrakcyjnego myślenia.
Badaczka pozytywności, Barbara Fredrickson twierdzi, iż to jak się czujemy ma ogromny wpływ na to jak myślimy. Jeśli czujemy ciekawość, radość, entuzjazm, podziw, zachwyt, dumę – wtedy nasze zdolności poznawcze znacznie wzrastają.
Potwierdzają to też badania. Badanie przeprowadzone na ponad 270 tyś studentów wykazało, że po zastosowaniu programu psychologii pozytywnej uczniowie osiągali w testach rezultaty o 11% lepsze niż grupa kontrolna, która nie uczestniczyła w programie wellbeingowym.
Jako uzupełnienie powyższych argumentów można dodać jeszcze badania przeprowadzone przez Daniela Golemana, badacza i popularyzatora inteligencji emocjonalnej. Twierdzi on, iż za sukces w 80% odpowiedzialna jest nasza inteligencja emocjonalna, czyli rozumienie i zarządzanie własnymi emocjami, a także radzenie sobie z emocjami innych.
Zastosowanie psychologii pozytywnej w edukacji
Model PERMA+H (bazujący na 5-punktowym modelu PERMA Martina Seligmana) przedstawia 6 elementów dobrostanu, które można wykorzystać w szkołach, aby pomóc uczniom zwiększyć ich poczucie szczęścia.
- Pozytywne emocje (positive emotions): odczuwanie pozytywnych emocji, takich jak radość, wdzięczność, zainteresowanie i nadzieja
- Zaangażowanie (engagement): bycie w pełni zaabsorbowanym wykonywanym zadaniem, umiejętność wchodzenia w stan „flow”
- Relacje (relationships): posiadanie pozytywnych i wspierających relacji
- Znaczenie (meaning): poczucie sensu, służenie czemuś, co twoim zdaniem jest większe, niż ty sam
- Osiągnięcia (accomplishment/ achievement): osiągnięcie sukcesu w dziedzinie, którą uznajesz za ważną dla ciebie, dążenie do sukcesu, wygranej, osiągnięcia i mistrzostwa
- Zdrowie: aspekty jak wypoczynek / relaks, sen, ruch i dieta jako niezbędne elementy zachowania zdrowia i dobrostanu
„Szkolny program nauczania uwzględniający dobrostan zapobiega depresji, zwiększa satysfakcję z życia, zachęca do odpowiedzialności społecznej, promuje kreatywność, sprzyja uczeniu się, a także poprawia osiągnięcia akademickie.”
(Waters, 2014).
Case Study – program pozytywnej edukacji
Geelong Grammar School (GGS) w Australii jest często wymieniana jako pierwowzór i model wykorzystania psychologii pozytywnej w edukacji, ponieważ była jedną z pierwszych szkół, która zastosowała podejście psychologii pozytywnej w systemie nauczania. Warto dodać, że jest to najstarsza i najbardziej prestiżowa szkoła w Australii, która kształci ponad 1600 uczniów, a uczęszczał do niej również Król Wielkiej Brytanii Karol. Program psychologii pozytywnej został wdrożony w 2008 roku i jest kontynuowany do dnia dzisiejszego.
W GGS wszyscy nauczyciele i personel uczestniczą w programach szkoleniowych, aby dowiedzieć się więcej o metodach psychologii pozytywnej oraz stosować jej wskazania zarówno w pracy, jak i w życiu osobistym. Co ważne zanim zaczęto wdrażać program dla uczniów, w pierwszej kolejności w programie uczestniczyli nauczyciele i personel. Trudno jest bowiem nauczyć czegoś, czego sami nie znamy. Najpierw więc zadbano o dobrostan całej kadry (wraz z personelem pomocniczym: panie sprzątające, administacja itd), aby kadra mogła „świecić przykładem” i dawać wzór uczniom.
Dla uczniów w szkole, pozytywna edukacja jest włączona do każdego programu nauczania. Uczniowie mają regularne lekcje z psychologii pozytywnej, podobnie jak z takich przedmiotów jak matematyka czy geografia. Zajęcia te obejmują takie zagadnienia jak:
- Praca nad wzmacnianiem mocnych stron
- Wzmacnianie odporności psychicznej
- Praktykowanie Wdzięczności
- Optymizm
- Pozytywne relacje (życzliwość, pomaganie innym, konstruktywna informacja zwrotna)
Niezwykle ciekawe i innowacyjne jest także wplatanie elementów psychologii pozytywnej do różnych zajęć (literatura, geografia, sport). Uczniowie na przykład uczą się rozpoznawać mocne strony bohaterów literackich, na geografii uczą się które regiony świata mają największy współczynnik „szczęśliwości” i dlaczego tak jest, a na zajęciach z wychowania fizycznego uczą się zdrowej rywalizacji i pozytywnej komunikacji w zespole. Na lekcjach plastycznych zgłębiają koncepcję rozkwitu, tworząc jej wizualną reprezentację. Każdy nauczyciel ma dowolność we wprowadzaniu elementów psychologii pozytywnej na swoich zajęciach
Więcej na temat wdrażanie psychologii pozytywnej w szkołach na świecie można zobaczyć w poniższym filmie (język angielski)
Chcesz wdrożyć metody psychologii pozytywnej w edukacji w swojej szkole? Napisz do mnie – chętnie pomogę!
Nazywam się Ewa Chojecka i jestem Trenerką Psychologii Pozytywnej i Chief Happiness Officerem.
Prowadzę szkolenia, warsztaty i programy edukacyjne pomagające podnieść poziom dobrostanu i szczęścia na co dzień, zarówno w życiu jak i w pracy.
Ukończyłam kierunek „Psychologia Pozytywna – Trener umiejętności psychospołecznych” na UW oraz „Happiness Studies Academy ” – program prowadzony przez największy na świecie autorytet w dziedzinie teorii i praktyki szczęścia – Profesora Harvardu Tal Ben-Shahar.
0 komentarzy